Chiny: Subiektywny przegląd wydarzeń za Wielkim Murem (07/22)

Z prac rządu (来自政府工作)
Wojna Rosji z Ukrainą

Jeśli wojna Rosji z Ukrainą skupia niemal całą uwagę Europy Zachodniej, to w Chinach postrzegana jest jako wydarzenie na drugim planie. Informacje na temat konfliktu zbrojnego podawane do wiadomości publicznej, przy czym raczej w stylu narracji rosyjskiej. Dominują jednak wydarzenia wewnętrzne, choćby jak przygotowania do corocznej sesji parlamentu i kolektywnego ciała doradczego (w tym roku tzw. „Dwie Sesje” ruszają 5 marca, obrady trwać będą 7 dni). Nie oznacza to, że Chiny są obojętne, nie reagują, nie składają żadnych oświadczeń, nie wyrażają stanowiska, nie komentują dramatycznych wydarzeń jakie mają miejsce w Ukrainie. Tu wiodącą rolę odgrywa Ministerstwo Spraw Zagranicznych (外交部) w osobach rzeczniczki prasowej

pani Hua ChunYing 华春莹 oraz rzecznika prasowego,

pana Wang WenBina 汪文斌.

Rzecznicy prasowi chińskiego MSZ w pierwszych dniach agresji Rosji na Ukrainę określili stanowisko Chin w sprawie tego konfliktu, a podczas kolejnych konferencji prasowych powtarzali je jak mantrę:

Chiny opowiadają się zdecydowanie za ochroną integralności i nienaruszalności terytorialnej „każdego państwa”, w tym Ukrainy.
Stanowisko Chin w kwestii Ukrainy jest spójne i niezmienne. Chiny opowiadają się za dialogiem i konsultacjami w celu rozwiązywania problemów i gaszenia regionalnych ognisk zapalnych. Są za zachowaniem maksymalnej powściągliwości w rozwiazywaniu sporów, przeciwne zwłaszcza stosowaniu działań militarnych. Chiny starają się zachować obiektywne spojrzenie, stoją po stronie pokoju i sprawiedliwości, decydują o swoim stanowisku w odniesieniu do rzeczywistych uwarunkowań konkretnej sytuacji, opowiadają się za rozwiązywaniem sporów międzynarodowych w sposób pokojowy zgodny z celami i zasadami Karty ONZ.
Całość każdego problemu musi być rozsądnie, spokojnie rozważana, każde zdarzenie ma swój związek przyczynowo – skutkowy. Kwestia ukraińska ma swoją złożoną historię. Ewolucja sytuacji jest wynikiem połączonego działania różnych czynników, wśród których są m.in. te ściśle związane z opóźnieniem skutecznej realizacji Porozumienia Mińskiego. W celu właściwego i obiektywnego zrozumienia oraz poszukiwania racjonalnego i pokojowego rozwiązania konieczne jest rozpatrzenie szczegółowe kwestii Ukrainy oraz znalezienie wyjścia umożliwiającego usuniecie wzajemnych, uzasadnionych obaw co do trwałości bezpieczeństwa w oparciu o równe traktowanie i wzajemny szacunek. Niektóre kraje powinny to rozważyć. Czy kiedy Stany Zjednoczone pięciokrotnie naruszyły porozumienie z Rosją i rozszerzyły NATO na wschód rozmieszczając jednocześnie dużą liczbę zaawansowanej strategicznej broni ofensywnej, myślały o konsekwencjach, o tym, że zmuszają państwo naciskane w ten sposób do reakcji? Według oświadczenia rzecznika chińskiego MSZ taka sytuacja uzasadniała żądania „gwarancji bezpieczeństwa” wystosowane przez Moskwę wobec NATO.
Chiny zawsze uważały, że bezpieczeństwo wszystkich krajów powinno być wspólne i zrównoważone. Żaden kraj ani grupa państw nie powinny dążyć do maksymalizacji tzw. interesów bezpieczeństwa. Uzasadnione obawy Rosji w zakresie bezpieczeństwa powinny być traktowane poważnie, a ich przyczyny usunięte. Stanowisko prezydenta Putina mówiące, iż rezygnacja z przystąpienia Ukrainy do NATO i utrzymanie jej neutralności będzie najlepszym sposobem na rozwiązanie problemu wskazuje, że nadal istnieje nadzieja na pokojowe rozwiązanie kwestii ukraińskiej. Chiny mają nadzieję, że wszystkie strony zachowają powściągliwość i spokój, uznają znaczenie wdrożenia zasady niepodzielności bezpieczeństwa, nie zamkną drzwi dla dialogu i zobowiążą się do deeskalacji sytuacji poprzez negocjacje, rozwiązywanie różnic i wspólne utrzymanie pokoju.
Chiny są zdania, że w relacjach międzynarodowych nie powinno być podwójnych standardów, jeśli chodzi o poszanowanie suwerenności czy integralności terytorialnej innych krajów. Rodzi się pytanie czy USA szanowały suwerenność i integralność terytorialną Jugosławii, kiedy NATO pod dowództwem Stanów Zjednoczonych zbombardowało Belgrad? [podczas jednego z nalotów bomby spadły na ambasadę ChRL, zginęli dyplomaci i pracownicy tej ambasady] Czy kiedy Stany Zjednoczone rozpoczęły atak wojskowy przeciwko Bagdadowi na podstawie sfałszowanych zarzutów, to szanowały suwerenność Iraku i integralność terytorialną tego państwa? Kiedy amerykańskie drony zabijały niewinnych ludzi w miejscach takich jak Kabul, czy Amerykanie szanowali suwerenność i integralność terytorialną Afganistanu? Kiedy Stany Zjednoczone inicjowały “kolorowe rewolucje” i ingerowały w sprawy wewnętrzne innych krajów na całym świecie, czy szanowały suwerenność i integralność terytorialną tych krajów? Mamy nadzieję, że USA potraktuje tę kwestię poważnie oraz porzuci podwójne standardy.
Podkreślono, że w przeciwieństwie do tego, co robią USA czy inne kraje stale wysyłając broń na Ukrainę, (…) Chiny zawsze wzywały wszystkie strony do (…) rozmów i pokoju. Chiny i ich działania nie są kluczową kwestią w aktualnej sytuacji, ale raczej to jaką rolę w tym kryzysie odegrały Stany Zjednoczone. Co zrobiły, aby zapobiec aktualnej sytuacji inicjując napięcia na Ukrainie? To nieodpowiedzialne i niemoralne, aby ktoś oskarżał innych o wywoływanie konfliktu, kiedy sam dolewa oliwy do ognia.
Chiny zawsze uważały, że sankcje nigdy nie były skutecznym sposobem rozwiązania tego rodzaju problemu. Dlatego sprzeciwiają się wszelkim nielegalnym jednostronnym sankcjom. Nie nałożą sankcji na Rosję, a relacje gospodarcze i handlowe miedzy oboma państwami są kontynuowane normalnie, jak to było do tej pory. Według danych opublikowanych przez Departament Skarbu USA liczba sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone wzrosła dziesięciokrotnie w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Od 2011 roku Stany Zjednoczone nałożyły ponad sto sankcji na Rosję. Czy sankcje USA rozwiązały problem? Czy świat zmienił się na lepsze z powodu sankcji USA? Czy kwestia Ukrainy zostanie rozwiązana w sposób naturalny ze względu na sankcje USA wobec Rosji? Czy bezpieczeństwo europejskie wzrośnie za sprawą sankcji USA wobec Rosji? Nielegalne, jednostronne sankcje nałożone przez niektóre kraje, w tym Stany Zjednoczone, powodują poważne trudności dla gospodarki i źródeł utrzymania obywateli w danych krajach oraz szkodzą krajom postronnym. Mamy nadzieję, że właściwe strony poważnie się nad tym zastanowią i spróbują rozwiązać problem poprzez dialog oraz konsultacje – oświadczył rzecznik MSZ.
Podkreślono, że działania wojskowe Rosji na Ukrainie nie mogą być określane mianem inwazji, czy agresji. To USA podsycają napięcie. Rosja to niepodległe, duże państwo, które podejmuje samodzielne decyzje, prowadzi własna dyplomację wedle własnych strategii w zgodzie z własnymi interesami i własnym strategicznym osądem. Przed podjęciem decyzji i działań dyplomatycznych Rosja nie musi wcześniej prosić o zgodę innych. Chiny, w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, nie dostarczają i nie będą dostarczały broni żadnej ze stron sporu. Nie potępiają prezydenta Putina, nie potępiły uznania przez Rosję niepodległości separatystycznych republik.
Chiny bardzo uważnie monitorują najnowsze wydarzenia w tym konflikcie. Nieustannie wzywają wszystkie strony do zachowania powściągliwości i zapobieżenia wymknięciu się sytuacji spod kontroli.
Ukraina jest suwerennym państwem. Chiny i Ukraina prowadzą przyjazną współpracę na zasadzie wzajemnego szacunku.
Chiński MSZ zaprzecza, iż 4 lutego prezydent Putin, spotykając się z prezydentem Xi JinPingiem w związku z inauguracją Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie poinformował go o zamiarach ataku na Ukrainę.
Chiny nie są stroną tego konfliktu. To bezpośrednio zaangażowane w nim strony, czyli Rosja i Ukraina powinny niezwłocznie rozpocząć bezpośrednie rozmowy pokojowe i ogłosić zawieszenie broni.

Oprócz wygłaszania oficjalnych oświadczeń chińska dyplomacja rozpoczęła działania mające na celu poszukiwanie sposobu rozwiązania zaistniałej sytuacji:

25.02.2022 prezydent Xi JinPing przeprowadził rozmowę telefoniczną z prezydentem Rosji Władimirem Putinem.

Na wstępie Xi po raz kolejny podziękował Putinowi za przybycie do Chin na ceremonię otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie i pogratulował rosyjskim sportowcom zajęcia drugiego miejsca w klasyfikacji medalowej. Putin z kolei pogratulował społeczeństwu chińskiemu pełnego sukcesu związanego z organizacja igrzysk i znakomitego występu chińskiej reprezentacji. Po takim wstępie obie strony wymieniły poglądy na temat aktualnej sytuacji na Ukrainie.

Putin „przedstawił historyczne przyczyny kwestii ukraińskiej oraz aktualna sytuację dotyczącą rosyjskich specjalnych operacji wojskowych we wschodniej części Ukrainy”. Stwierdził, że Stany Zjednoczone i NATO od dawna ignorowały uzasadnione obawy Rosji w zakresie bezpieczeństwa, wielokrotnie wycofując się ze swoich zobowiązań kontynuowały rozmieszczenie sił zbrojnych na wschodnich rubieżach Europy, zagrażając „strategicznym granicom Rosji”. Rosja jest gotowa do prowadzenia negocjacji na wysokim szczeblu z Ukrainą.

Prezydent Xi Jinping zauważył, że w ostatnim czasie sytuacja na Ukrainie „ulega szybkim zmianom i przyciąga dużą uwagę społeczności międzynarodowej”. Chiny decydują o swoim stanowisku w sprawie na podstawie istoty (meritum) kwestii ukraińskiej. Przy czym niezbędne jest porzucenie mentalności zimnowojennej. Chiny są gotowe współpracować ze wszystkimi stronami społeczności międzynarodowej, aby bronić wspólnej, wszechstronnej, opartej na współpracy i trwałej koncepcji bezpieczeństwa oraz chcą chronić system międzynarodowy, którego podstawy tworzy ONZ oraz prawo międzynarodowe.

Wang Yi 王毅, minister spraw zagranicznych przeprowadził rozmowy telefoniczne z

amerykańskim sekretarzem stanu,
brytyjskim ministrem spraw zagranicznych,
przedstawicielem UE do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz
doradcą prezydenta Francji,

wymieniając szczegółowo poglądy na temat sytuacji na Ukrainie.

Minister Wang przedstawił pięć punktów stanowiska chińskiego w sprawie tego konfliktu:

(1) Chiny zdecydowanie opowiadają się za poszanowaniem, ochroną suwerenności i integralności terytorialnej wszystkich krajów oraz za przestrzeganiem celów i zasad Karty Narodów Zjednoczonych. Stanowisko to (…) w równym stopniu Ukrainy.

(2) Chiny opowiadają się za wspólną, kompleksową, opartą na współpracy, zrównoważoną koncepcją bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo jednego kraju nie może być budowane kosztem zagrożenia bezpieczeństwa innych krajów, a bezpieczeństwa regionalnego nie można zagwarantować poprzez wzmocnienie, lub nawet rozszerzenie grup wojskowych. Należy szanować uzasadnione obawy państw dotyczące bezpieczeństwa. Uzasadnione żądania Rosji w zakresie bezpieczeństwa powinny być traktowane poważnie i właściwie rozwiązywane.

(3) Chiny zwracają uwagę na ewolucję kwestii ukraińskiej. „Obecna sytuacja jest czymś, czego nie chcemy widzieć”. Konieczne jest, aby wszystkie strony zachowały niezbędną powściągliwość, aby zapobiec pogorszeniu się sytuacji na Ukrainie, a zwłaszcza wymknięciu się jej spod kontroli. Należy skutecznie zagwarantować bezpieczeństwo życia i mienia ludności cywilnej, zwłaszcza w celu zapobieżenie kryzysowi humanitarnemu na dużą skalę.

(4) Chiny wspierają i zachęcają do wszelkich wysiłków dyplomatycznych sprzyjających pokojowemu rozwiązaniu kryzysu ukraińskiego. Chiny z zadowoleniem przyjmują możliwość podjęcia jak najszybciej bezpośredniego dialogu i negocjacji między Rosją a Ukrainą. „Ukraina powinna być pomostem między Wschodem a Zachodem, a nie miejscem konfrontacji wielkich mocarstw”. Chiny popierają również dialog między UE a Rosją w kwestiach bezpieczeństwa europejskiego, tak aby ostatecznie stworzyć zrównoważony, skuteczny i trwały europejski mechanizm bezpieczeństwa.

(5) Strona chińska uważa, że Rada Bezpieczeństwa ONZ powinna odgrywać konstruktywną rolę w rozwiązywaniu kwestii ukraińskiej i koncentrować się na pokoju, stabilności w regionie oraz ogólnym bezpieczeństwie wszystkich krajów. Działania podejmowane przez Radę Bezpieczeństwa powinny raczej łagodzić napięcia niż je podsycać i powinny ułatwiać rozwiązanie dyplomatyczne, a nie dalszą eskalację konfliktu. Chiny zawsze były przeciwne tym rezolucjom Rady Bezpieczeństwa, które powołują się na rozdział VII, zezwalający na użycie siły i sankcji. Wang Yi podkreślił, iż jako stały członek Rady Bezpieczeństwa i odpowiedzialny kraj, Chiny zawsze wiernie wypełniały swoje zobowiązania międzynarodowe oraz odgrywały konstruktywną rolę w utrzymaniu pokoju i stabilności na świecie. Nigdy nie najeżdżały innych państw, nigdy nie angażowały się w wojny zastępcze, nigdy nie szukały poszerzania stref wpływów i nigdy nie uczestniczyły w przeciwstawnych układach militarnych.

26.02. Rada Bezpieczeństwa ONZ próbowała przyjąć projekt rezolucji potępiający agresję Rosji na Ukrainę. W głosowaniu wniosek ten poparło 11 członków Rady, Rosja – co oczywiste – zawetowała. Trzech członków wstrzymało się od głosu. Były to Chiny, Indie i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Zgodnie z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych dla przyjęcia projektu rezolucji Rady Bezpieczeństwa konieczne jest uzyskania przez taki projekt co najmniej 9 głosów członków Rady, a także brak sprzeciwu ze strony jednego (lub więcej) z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa – są to Rosja, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Chiny.

Czy konflikt na Ukrainie stawia Chiny przed wyborem odpowiedzenia się po którejś ze stron?

Nie.

Chinom zależy na budowaniu dobrych relacji politycznych czy gospodarczych tak z Rosją, jak i z Zachodem. Sankcje nic nie zmienią – Chiny potrafią je obchodzić w zasadzie bezkarnie. Służy temu rozwijany od dawna system rozliczeń transakcji handlowych w RMB. Chiny będąc skoncentrowane na dobru własnym, na własnym interesie, prowadzą właściwie swobodną wymianę handlową z Iranem czy Koreą Północną mimo nałożonych przez Zachód sankcji. Relacje handlowe Chin z Rosją ufundowane są na rozliczeniach w RMB (juanie) i rublu.

Państwo Środka od dekad w obliczu konfliktów pomiędzy państwami trzecimi przyjmuje swoją ulubioną strategię z dawnych czasów, a aktualną do dziś. Strategia ta to „walka dwóch tygrysów” („两虎相斗”). Opisał ją Liu Xiang 刘向 (77 p.n.e.- 6 n.e.), minister i pisarz, członek cesarskiego dworu w okresie Zachodniej Dynastii Han 西汉(206 p.n.e. -24 n.e.) w swoim dziele „Polityka walczących królestw” („战国策”,

» Read More